G R O F V U I L

Het jaar 2016 is ‚t:  JHERONIMUS  BOSCH-jaar !!! De grote en belangrijke conservatoren met hun zwaar beladen academische titels, die dé najaarstentoonstelling in het Boijmans Van Beuningenmuseum organiseerden te Rotterdam over Jeroen en Pietertje de Antieken kunnen u niets vertellen over hun jeugd. Zo moeilijk is dat niet . . . , dachten wij . . .  Theun de Vries en ik . . . , DUS: „Jeroen van Aken werd in Den Bosch geboren en woonde aan de markt, waar hij met andere schobbejakkertjes en kwaaijongens de hele vere omgeving en ver buiten de wallen, wel was te vinden. Ze haalde wilde fratsen uit op jaarmarkten, in processies waar op patroonsdagen zelfs de priester met de monstrans, waar de Heilige Hostie in zat, onder zijn baldakijn vandaan werd gestomd. Hij ging naar kluchten, die op steigers werden op gevoerd en waar aangeschoten rhetorijkers uit de stad op kermisdagen hun tuchteloze liedjes zongen . . . , hij beet zijn lippen rauw bij elk exempel,  en het luidruchtige carnaval krekelden nog lang na in zijn jongenshoofdje . . .  Zijn vader was glazenier en na zijn schooltijd hielp hij hem vooral met tekenen van figuren die in het glas moesten worden gebrand. Hij vergat hierbij vaak, dat hij moest helpen met de glas in loodramen en draafde door op dure, witte vellen papier, waarop hij zijn verbeelding volgden en sjouwers tekende, wisselaars, kermisklanten, papen en ook schutters, huikwijven en nonnen die elkaar als schommelde ganzen na liepen, hij tekende apen en duivels en alles wriemelende herkenbaar over het papier, ’n mierenhoop van poppenkensleven half kluchtig, half werelds. Zijn vader gaf hem een klap om zijn oren, omdat hij dat dure papier en kostelijk werktijd verspilde . . . Maar hij wist, dat slaan geen vat had op Jeroen, hij had talent en wel van het soort, dat hardnekkiger was en niet viel af te leren. Hij werd naar ‚Dé Meester der Drijkoningen‘ gebracht, maar ook hij nam zijn fluwelen kalotje af, krabde zich in de nek en achterhoofd, terwijl hij Jeroens panelen bekeek . . . , zei uiteindelijk na ’n lange tijd met knarsende keel, wat steeds bij hem terug kwam, als hij innerlijk helemaal verdeeld en in de war was: „Ik weet dat je een zuiver geweten hebt, ook je ouders zijn zonder smet of blaam, maar bij de profeet Bileam op wiens lippen God de vloek in een zegenwens veranderde, men zou soms zweren dat je door de nachtkatten gebeten was . . . , “ terwijl hij met jichtige dorre vingers op het schilderstuk stiet, achter de deemoedige Christus naar de scheef getrokken facie van een krijgsknecht, die de apensmoel had van de overman der looiers, met paarse neus en al; of op in een hoekje van het stuk neergestreken raaf die de grijns van een boosaardige kol vertoonde; en als men haar nader bekeek, leek zij op de draaikontige vrouw van baljuw Suetmond, die in de kerk alleen hoestte om de aandacht te vestigen op haar nieuw brokaten keurslijf of zilverlakense rok . . .  „Daar brouwt wat . . . ,“ mompelde hij bij het beschouwen van Jeroens werk en hoewel hij nog maar heel weinig hoorde en misschien ook de looier en de vrouw van de baljuw niet kende, zag en begreep hij nog zeer veel – misschien omdat hij zichzelf niet meer hoorde, dacht hij, dat hij voor zijn leerling ook onhoorbaar was . . .  „Bang moeten ze zijn voor hem . . .   MOERGROBBEN . . . “ Wat hij met Moergrobben bedoelde wist Jeroen niet en daarom haalde ik de Dikke erbij met het etymologisch woordenboek. ♦ Moer: 1. schroef  2. bezinksel, modder, waardeloze droesem, 3. moeras … , ‚t werkwoord moeren is 4. morrelen of ’n moer losdraaien … ♦  Grobben: 1. kan van grobbejanus komen, dus grob = grof, = ’n grove lomperd … , ‚grober Unfug‘ = Duits en betekend: verstoring van de rust en orde of aantasting van de eerbaarheid … Ik zou zeggen: Kijk even lekker zelf, want deze achterlijk . . . , seniele, debiele …   „Stop maar! Je hebt geen Universitaire titel, dus we pleuren ‚t wel bij het grofvuil.“ Mooie titel, al zeg ik het zelf.

Deze trut wilde nog meer van Theun de Vries uit ‚Moergrobben‘ citeren maar: ‚Heel Holland bakt‘ begint. Ja-ja-ja-jaaaa-aah: Heel Holland kakt! Elfriede, zondag 25 oktober 2015